Lefu la Matšoafo le sa Feleng le Obstructive Pulmonary, le tsejoang haholo e le COPD, ke lefu la matšoafo le tsoelang pele le etsang hore ho be thata ho hema. "Le tsoelang pele" le bolela hore boemo bo mpefala butle-butle ha nako e ntse e ea. Ke sesosa se seholo sa bokuli le lefu lefatšeng ka bophara, empa hape le ka thibeloa haholo ebile le ka laoleha. Ho utloisisa COPD ke mohato oa pele oa ho laola bophelo ba matšoafo a hau.
COPD ke eng? Ho Hlahloba Matšoafo Haufinyane
Ho utloisisa COPD, ho thusa ho tseba hore na matšoafo a hao a sebetsa joang. Ha o hema, moea o tsamaea ka har'a phaephe ea hao ea moea (trachea) ho ea liphaepheng tse bitsoang bronchi, tse arohanang ho ea liphaepheng tse nyenyane (bronchioles) ho pholletsa le matšoafo a hao. Qetellong ea liphaephe tsena ho na le liphaephe tse nyenyane tsa moea tse bitsoang alveoli. Liphaephe tsena lia tenyetseha 'me li sebetsa joaloka libalune, li tlala oksijene ebe lia ntsha moea ho ntša carbon dioxide.
COPD ke lentsoe le akaretsang le kenyeletsang haholo-holo maemo a mabeli a maholo, ao hangata a hlahang hammoho:
Emphysema:Mabota a alveoli aa senyeha le ho senyeha. Sena se fokotsa sebaka sa phapanyetsano ea khase 'me se etsa hore matšoafo a lahleheloe ke ho tenyetseha ha 'ona. Moea o qabelloa ka har'a mekotla e senyehileng, e leng se etsang hore ho be thata ho ntša moea ka botlalo.
Bronchitis e sa foleng:Sena se kenyeletsa ho ruruha ha nako e telele ha lera la lipeipi tsa bronchial. Sena se lebisa khohlela e sa khaotseng, e hlahisang phlegm (e hlahisang phlegm) bonyane likhoeli tse tharo ka selemo ka lilemo tse peli tse latellanang. Litsela tsa moea tse ruruhileng lia ruruha 'me lia koaleha ka mamina.
Maemong ana ka bobeli, sephetho ke tšitiso ea phallo ea moea matšoafong, e leng se lebisang ho phefumolohong e khutšoanyane.
Lisosa le Mabaka a Kotsi
Sesosa se seholo sa COPD ke ho pepesehela lintho tse halefisang matšoafo nako e telele tse senyang matšoafo. Ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa e bakang kotsi ke:
Ho Tsuba Koae: Ena ke sesosa sa pele, se ikarabellang bakeng sa boholo ba linyeoe. Sena se kenyelletsa lisakerete, lisakerete, liphaephe le mosi o sebelisoang ke motho e mong.
Leha ho le jwalo, batho ba sa tsubeng le bona ba ka ba le COPD. Mabaka a mang a maholo a kotsi a kenyeletsa:
Ho pepesehela mosebetsing: Ho pepesehela lik'hemik'hale, mouoane, lerōle le lintho tse ling tse kotsi nako e telele mosebetsing (mohlala, merafong, masela, kapa kahong).
Tšilafalo ea Moea oa Ka Hare le oa Kantle: Likarolong tse ngata tsa lefats'e, ho chesa libeso tsa biomass (joalo ka patsi, litšila tsa lijalo, kapa mashala) bakeng sa ho pheha le ho futhumatsa malapeng a se nang moea o kenang hantle ke sesosa se seholo. Tšilafalo e matla ea moea oa kantle le eona ea tlatsetsa.
Liphatsa tsa lefutso: Lefu la liphatsa tsa lefutso le sa tloaelehang le bitsoang Alpha-1 Antitrypsin Deficiency le ka baka COPD, esita le ho batho ba sa tsubeng. Protheine ena e sireletsa matšoafo, 'me ntle le eona, matšoafo a kotsing e kholo ea ho senyeha.
Ho Lemoha Matšoao
Matšoao a COPD hangata a bobebe qalong empa a ba matla le ho feta ha lefu lena le ntse le tsoela pele. Batho ba bangata qalong ba a qhelela ka thoko e le matšoao a botsofali kapa ho se be le sebopeho se setle. Matšoao a tloaelehileng a kenyelletsa:
Khohlela e sa Feleng: Khohlela e sa feleng e sa feleng, eo hangata e bitsoang "khohlela ea motho ea tsubang."
Keketseho ea tlhahiso ea mamina: Ho khohlela khafetsa ho ntša sekhohlela (phlegm).
Ho Hlweka Phefumoloho (Dyspnea): Ena ke letshwao le ikgethang. Qalong le ka hlaha feela nakong ya boikoetliso ba mmele empa hamorao le ka etsahala leha le phomotse. Hangata batho ba le hlalosa e le "ho se kgone ho fumana moya o lekaneng."
Ho hema ka mololi: Molumo o llang kapa o llang ha o hema.
Ho tiea ha sefuba: Maikutlo a ho pitla kapa kgatello sefubeng.
Tšobotsi ea bohlokoa ea COPD ke "ho mpefala," e leng liketsahalo tseo matšoao a mpefalang ka tšohanyetso 'me a nka matsatsi a' maloa. Tsena hangata li bakoa ke tšoaetso ea ho hema (joalo ka sefuba kapa ntaramane) kapa tšilafalo ea moea. Ho mpefala ho ka ba kotsi, ha hloka ho kena sepetlele, 'me ho ka potlakisa tsoelo-pele ea lefu lena.
Tlhahlobo le Kalafo
Haeba o na le matšoao ana, haholo-holo haeba o tsuba kapa o na le nalane ea ho pepesehela lintho tse halefisang matšoafo, ho bohlokoa ho bona ngaka.
Tlhahlobo hangata e kenyeletsa:
Spirometry: Ena ke teko e tloaelehileng haholo ea ts'ebetso ea matšoafo. U butsoela ka thata ka har'a phaephe e hokahantsoeng le mochini, e lekanyang hore na u ka ntša moea o mokae le hore na u ka o ntša kapele hakae.
X-ray ea sefuba kapa CT Scan: Liteko tsena tsa ho nka litšoantšo li ka senola emphysema le ho thibela mathata a mang a matšoafo.
Leha ho se na pheko ea COPD, mekhoa ea phekolo e ka imolla matšoao, ea liehisa tsoelo-pele ea lefu lena, le ho ntlafatsa boleng ba bophelo.
1. Liphetoho tsa Mokhoa oa Bophelo:
Tlohela ho Tsuba: Ena ke kgato e le nngwe ya bohlokwa ka ho fetisisa.
Qoba Lintho Tse Halefisang Matšoafo: Qoba mosi o sebelisoang ke motho e mong, tšilafalo le mosi oa lik'hemik'hale.
2. Meriana:
Li-bronchodilator: Tsena ke meriana e hemang e phomotsang mesifa e potileng tsela ea ho hema, e thusang ho e bula le ho nolofatsa ho hema. Hangata e nooa letsatsi le letsatsi ka inhaler.
Li-Corticosteroids tse Hemetsoang: Tsena li ka thusa ho fokotsa ho ruruha litseleng tsa moea le ho thibela ho mpefala ha tsona.
Li-Inhale tse Kopantsoeng: Tsena li na le bronchodilator le steroid.
3. Tsosoloso ea Matšoafo:
Lena ke lenaneo le ikhethileng le kenyeletsang koetliso ea boikoetliso, likeletso tsa phepo e nepahetseng, le thuto ka lefu la hau. Le u ruta mokhoa oa ho laola boemo ba hau ka katleho le ho lula u le mafolofolo kamoo ho ka khonehang.
4. Kalafo ea Oksijene:
Bakeng sa ba nang le COPD e matla le maemo a tlase a oksijene maling, ho sebelisa oksijene e eketsehileng lapeng ho ka thusa ho ntlafatsa ho phela, ho fokotsa mathata le ho eketsa matla.
5. Meento:
Liente tsa selemo le selemo tsa ntaramane le ente ea pneumococcal li bohlokoa ho thibela tšoaetso ea phefumoloho e ka bakang ho mpefala ho hoholo.
6. Ho buuoa:
Maemong a khethehileng haholo a emphysema e matla, dikgetho tsa opereishene tse kang opereishene ya ho fokotsa bongata ba matshwafo kapa ho kenngwa ha matshwafo sebakeng se seng di ka nahanelwa.
Thibelo ke ea Bohlokoa
Tsela e molemohali ea ho thibela COPD ke ho se qale ho tsuba kapa ho khaotsa haeba u se u ntse u etsa joalo. Ho feta moo, ho fokotsa ho pepesehela lerōle le lik'hemik'hale tsa mosebetsi (ho sebelisa lisebelisoa tsa tšireletso) le ho fokotsa ho pepesehela tšilafalo ea moea ka tlung ka ho sebelisa litofo tse hloekileng tsa ho pheha le ho netefatsa hore moea o kenang hantle ke mehato ea bohlokoa ea bophelo bo botle ba sechaba.
Qetello
COPD ke lefu le tebileng empa le laolehang. Ho fumanoa ha lefu lena esale pele le ho le laola esale pele ho bohlokoa. Ka ho utloisisa lisosa, ho lemoha matšoao, le ho latela moralo oa kalafo, batho ba nang le COPD ba ka hema habonolo, ba fokotsa ho phatloha ha lefu lena, 'me ba boloka bophelo bo betere ka lilemo tse tlang. Haeba u le kotsing, u se ke ua tsilatsila ho bua le mofani oa tlhokomelo ea bophelo.
Nako ea poso: Mphalane-31-2025


